Η πρόγνωση για την Άνοιξη του 2022

Παν. Σκριμιζέας (panagiotis.skrimizeas@hnms.gr)
Διεύθυνση Μεθόδων Πρόγνωσης, Έρευνας και Μετεωρολογικών Μοντέλων
Κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες προβλέπονται, για την εαρινή περίοδο στη χώρα μας, ενώ λιγότερες θα είναι οι βροχές στα βορειοδυτικά και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου

Σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων εποχικής πρόγνωσης, η φετινή άνοιξη δεν προβλέπεται να αποκλίνει σημαντικά από τις τυπικές για την εποχή συνθήκες. Η διαφαινόμενη τάση για επικράτηση βόρειας ροής πάνω από τη χώρα μας κατά την εαρινή περίοδο, σημαίνει μάλλον λιγότερες, από το κανονικό, βροχοπτώσεις στα βορειοδυτικά και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και δικαιολογεί ότι στην ανατολική Ελλάδα δεν ισχύει η θετική απόκλιση της θερμοκρασίας που εκτιμάται για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Για την άνοιξη 2022 (Μάρτιος – Απρίλιος – Μάιος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχοπτώσεων), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF, όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/c3s_seasonal/.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3S multi-modelsystem με τις αποκλίσεις της θερμοκρασίας για την άνοιξη 2022(3-month average), με αρχικές τιμές της 01/02/2022

Το ECMWF, με εξαίρεση τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, για την υπόλοιπη Ευρώπη και τον εγγύς Ατλαντικό Ωκεανό προβλέπει υψηλότερες τιμές θερμοκρασίας από τις κανονικές για την εποχή. Οι θετικές αυτές αποκλίσεις στην περιοχή της Ιβηρικής χερσονήσου, στην Σκανδιναβία, στην κεντρική και βορειοανατολική Ευρώπη αναμένεται να φθάσουν και τους 2 βαθμούς Κελσίου. Θετικές αποκλίσεις μέχρι ένα βαθμό εκτιμώνται για τις ηπειρωτικές περιοχές γύρω από την δυτική και κεντρική Μεσόγειο και μέχρι 0,5 βαθμούς στις αντίστοιχες θαλάσσιες περιοχές. Όσον αφορά την ανατολική Μεσόγειο σαφές σήμα για αρνητική απόκλιση (0,5 βαθμούς) υπάρχει για τα βόρεια παράλια της Αφρικής – Μέση Ανατολή, σε μία έκταση από την Βεγγάζη μέχρι το Ισραήλ. Εστιάζοντας στον ελληνικό χώρο, το ECMWF, δεν εκτιμά σημαντική απόκλιση της θερμοκρασίας από τις μέσες για την εποχή κλιματικές τιμές, με εξαίρεση την βορειοδυτική Ελλάδα, όπου δίνει πιθανότητες για θετική απόκλιση μέχρι 0,5 βαθμούς Κελσίου.

Το multi-model γενικά συμφωνεί με το ECMWF. Διαφορές εντοπίζονται στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, που μας αφορούν άμεσα. Συγκεκριμένα δεν εμφανίζει την αρνητική απόκλιση της θερμοκρασίας στη βόρεια Αφρική, ενώ εκτιμά θετική απόκλιση μέχρι 0,5 βαθμούς Κελσίου για το σύνολο του ελληνικού χώρου, η οποία μάλιστα στη βορειοδυτική Ελλάδα μπορεί να φθάσει και τον 1 βαθμό.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε και πάλι ότι, οι παρατηρούμενες διαφοροποιήσεις, από τους αντίστοιχους χάρτες του ECMWF, είναι αναμενόμενες, καθόσον το multi-model αποτελεί σύνθεση κλιματικών μοντέλων.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις του υετού (βροχόπτωσης) για την άνοιξη 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/02/2022

Από πλευράς υετού (βροχοπτώσεων), τόσο το ECMWF, όσο και το multi-modelσυμφωνούν για περισσότερες βροχοπτώσεις στην περιοχή του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού (βόρεια από την Μεγ. Βρετανία), στη Νορβηγία και στην περιοχή του αρκτικού κύκλου. Εστιάζοντας στον Ελληνικό χώρο, το ECMWFεκτιμά λιγότερες βροχοπτώσεις στη δυτική χώρα και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ενώ τοmulti-modelεντάσσει στην περιοχή των μειωμένων βροχοπτώσεων και τις υπόλοιπες ηπειρωτικές περιοχές και το κεντρικό και βόρειο Αιγαίο.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa για την άνοιξη 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/02/2022

Τόσο το ECMWF, όσο και το multi-model προβλέπουν αρνητικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa στην περιοχή του αρκτικού κύκλου, ενώ βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και στην Ευρώπη προβλέπονται, σαφώς θετικές αποκλίσεις.

Στη συνέχεια παρατίθενται και σχολιάζονται οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–model system) της κατανομής των αποκλίσεων της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια.

Προγνωστικοί χάρτες του ECMWF και του C3Smulti-modelsystem με τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής (βαρομετρικής) πίεσης στην επιφάνεια (MSLP) για την άνοιξη 2022 (3-monthaverage), με αρχικές τιμές της 01/02/2022

Εξετάζοντας τους χάρτες αυτούς, τόσο στο ECMWFόσο και το multi-model, παρατηρούμε αντίστοιχο μοτίβο με αυτό στα 500hPa, που παραπέμπει σε μία ισχυρή κυκλωνική κυκλοφορία στην περιοχή των πόλων και ισχυρή αντικυκλωνική κυκλοφορία στον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και την Ευρώπη. Η χώρα μας φαίνεται ότι βρίσκεται στα ανατολικά – νοτιοανατολικά κράσπεδα του εκτεταμένου αντικυκλώνα της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι η κυκλοφορία πάνω από τον ελληνικό χώρο θα είναι βόρεια – βορειοανατολική, με συνέπεια οι αέριες μάζες που θα μεταφέρονται στο Αιγαίο και στην ανατολική ηπειρωτική χώρα να είναι γενικά ψυχρότερες, αφού θα προέρχονται από βορειότερα γεωγραφικά πλάτη. Η ένταση της ροής αυτής εξαρτάται από το πόσο ισχυρός θα είναι αυτός ο αντικυκλώνας σε σχέση με τις πιέσεις στην νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί το ECMWF,σε αντίθεση με την γενική εικόνα για θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας στην Ευρώπη ως συνέπεια της αντικυκλωνικής κυκλοφορίας πάνω από αυτή, δεν δείχνει παρόμοια απόκλιση των επιφανειακών θερμοκρασιών στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο. Με τον ίδιο τρόπο εξηγείται και η εκτιμώμενη μικρή αρνητική απόκλιση της θερμοκρασίας στη βόρεια Αφρική. Επιπρόσθετα, η μη ύπαρξη σαφούς σήματος, από το ECMWF, για τις βροχοπτώσεις στην ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο, δείχνει την αβεβαιότητα της έντασης αυτής της υπονοούμενης βόρειας ροής. Ο τύπος αυτής της κυκλοφορίας πάνω από τον ελληνικό χώρο, γνωστός ως «καιρός βορείου ρεύματος», αν και χαρακτηρίζεται αντικυκλωνικός, δίνει, κατά την ψυχρή περίοδο του έτους, υετό στις ανατολικές ηπειρωτικές περιοχές της χώρας, στα βόρεια προσήνεμα των νησιών του Αιγαίου (όχι του ανατολικού) και στα βόρεια προσήνεμα της Κρήτης.

Τέλος, σχετικά με την ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), στην οποία έχει γίνει αναφορά σε προηγούμενες δημοσιεύσεις, η φάση La Niña στην οποία βρίσκεται την περίοδο αυτή, φαίνεται να εξασθενεί και θα ολοκληρώσει τον κύκλο της στο τέλος της άνοιξης, ενώ από την επιφανειακή κυκλοφορία προκύπτει ισχυρό θετικό σήμα NAO(North Atlantic Oscillation), που επιβεβαιώνει την προβλεπόμενη κατανομή της θερμοκρασίας και της βροχόπτωσης στον ευρωπαϊκό χώρο.

Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι καμία μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση δεν μπορεί ποτέ να θεωρείται απολύτως ακριβής. Μπορούμε μόνο, κάθε φορά, να εξετάζουμε τις τάσεις και το πώς μπορεί να εξελιχθούν τα καιρικά μοτίβα σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους.